Stress. Een woord wat we allemaal kennen omdat we er in meer of mindere mate mee te maken hebben. Misschien als persoon, maar ook als werkgever-  en nemer. Stress heeft vooral een negatieve lading en dit komt omdat er consequenties aan vast hangen als we er langere tijd mee te maken hebben. Een korte periode van stress is niet meteen verontrustend of schadelijk voor je lichaam. Daar komt bij dat het ook vaak niet goed wordt herkend als stress omdat de symptomen en klachten van langdurige stress zich bij ieder persoon anders uiten. Het kan zich uiten op onder andere de volgende manieren: moeite met concentreren, hoge bloeddruk, onregelmatige hartslag, het gevoel van een 'steen op de borst', een 'geknepen keel', sterkere behoefte aan bijvoorbeeld koffie of roken (of andere stimulerende middelen), gevoelens van angst, irritatie, somberheid, vermoeidheid (los van lichamelijke inspanning), maagklachten, nekklachten, prikkelbaarheid, emotionele labiliteit. Zoals je ziet zijn de klachten heel divers en zal bij ieder persoon anders tot uiting komen. Negatieve stress kost veel energie. Positieve stress kan, heel zwart-wit gezegd, helpend zijn op momenten waarop je moet presteren. Je ervaart dan wel wat spanning, maar het pept je op en beïnvloed de prestaties niet negatief. Let op, want deze vorm van stress kan op de lange duur tot (over)vermoeidheid leiden. 

Definitie van stress, overspannenheid en burn-out

• Stress treed op als een belasting groter is dan de belastbaarheid. Het is een toestand van psychische spanning als gevolg van een prikkel die aanleiding is voor zowel psychische als fysiologische reacties. De prikkel (of stressor) roept stress op als de cliënt niet de mogelijkheid heeft er adequaat op te reageren. Het gaat om externe prikkels en de interne verwerking daarvan. Hoe de ene persoon op een externe prikkel reageert kan compleet anders zijn dan een anderen daarom is het bij geen enkele persoon gelijk wanneer de mate van stress teveel wordt. 

• Overspannenheid kan optreden wanneer er langdurige blootstelling is aan stress met weinig herstelperioden. Het verschil met stress is dat het langer duurt dan 3 maanden, er spanningsklachten optreden en het functioneren aangetast raakt. Overspanning is een gevolg van een langdurig gebrek aan balans tussen draagkracht en draaglast. 

• Burn-out treed op na langdurige, vaak jarenlange roofbouw op het lichaam. Het ontstaat wanneer iemand ondanks de stress en spanningsklachten stug door blijft gaan. Bij burn-out is er sprake van ernstige emotionele uitputting, het ervaren van onverschilligheid of emotionele afstand tot je werk en het gevoel van verminderde bekwaamheid in het werk. De stress houdt langer aan dan 6 maanden. 

Stresscoping

Er zijn verschillende manieren om met stress om te gaan. De twee belangrijkste zijn: Probleemgerichte coping (activiteiten gericht op het direct aanpakken van de stresssituatie) en Emotiegerichte coping (gericht op het beheersen van de emoties die met de stresserende situatie samenhangen). Maar hoe gaat het gros van de mensen om met zijn of haar stress? Vaak door minder effectieve coping strategieën, namelijk:

• Verdoven; de pijn verdoven met eten, roken, drinken, veel televisie kijken, scrollen of alcohol/drugs.
• Vluchten; langdurig vluchten of ontkennen van je stresserende situatie door bijvoorbeeld (nog) harder te gaan werken, er niet aan denken, 'gewoon' doorgaan.
• Verzuim; je ziek melden.
• Verbergen; voor de buitenwereld je problemen verbergen, je gevoel en problemen voor jezelf houden. 

De meest effectieve strategie en directe probleemaanpak is een combinatie van meerdere strategieën, namelijk: 

• Reacties en gevoelens leren herkennen. 
• Accepteren dat je niet van steen bent en dus ook gevoelig voor stress kan (en mag!) zijn. 
• Het probleem onder ogen zien en erover praten. 
• Richt de acties, waar mogelijk, op het veranderen van de stresserende situatie(s). 
• Oorzaken aanpakken in plaats van alleen symptoombestrijding. Verander je omstandigheden/zaken die de stress veroorzaken. 
• Vraag hulp of advies aan anderen. 
• Zet een eerste stap(je) naar probleemoplossing. 
• Onderzoek wat je kunt doen om te voorkomen dat een situatie zich vaker voor doet. 

Coaching

Stress- en burn-outcoaching is een systematische manier van coaching. Bij een cliënt die lichte stressklachten heeft zal er geen 3-maandentraject nodig zijn, maar zijn een aantal losse sessies misschien genoeg. De cliënt krijgt bij aanmelding een online intakeformulier waarin ik een helder beeld wil krijgen van de leefstijl van de cliënt. Hoe meer ik vooraf al weet, hoe gerichter ik in de coaching kan en zal zijn. Een eerste gesprek is dan ook altijd een kennismaking en oriënterend gesprek. Ik leer de cliënt kennen en de cliënt leert mij kennen. Het is heel belangrijk dat hierin open en eerlijke communicatie plaatsvindt, transparantie maar ook zeker wederzijds respect en vertrouwen. Als ik na het eerste gesprek een beeld heb van de klachten en de cliënt is er klaar voor, dan gaan we kijken naar welke stresserende situaties het meeste aandacht vragen en hiermee gaan we ook aan de slag. We kijken samen naar een probleemgerichte oplossing. In de coaching is het ontzettend belangrijk dat de oplossingen bij de cliënt vandaan komen. Het moet haalbaar zijn, maar de cliënt moet het ook kunnen voelen. Hierbij spreken we de intrinsieke motivatie aan.  

Zijn er omstandigheden van de cliënt die veranderd kunnen worden dan kun je vrij vlot van overmatige stress af komen. Helaas is het niet altijd mogelijk om je omstandigheden te veranderen. Als de omstandigheden niet kunnen veranderd dan gaan we aan de slag met het verminderen van stress door te leren ontspannen en relativeren. Dit doen we door middel van ontspanningsoefeningen, mindfulness, ACT (Acceptence Commitment Therapie; of RET-technieken. (Rationeel Emotieve Training; de cliënt wordt zich bewust van zijn of haar negatieve gedachten en leert deze om te buigen. Anders denken = anders voelen). 

Niet iedereen zal een traject nodig hebben. Bij erge spanningsklachten of wanneer jij je al op het punt bevindt dat je ziek thuis zit van je werk adviseer ik wel een langer traject. Ben jij de persoon die spanningsklachten heeft maar wel je werk naar toebehoren doet? Dan kun je soms met een paar losse sessies al heel goed uit de voeten. Dat is wat lastig inschatten wat het ongeveer gaat kosten, maar hierin ben ik ook open en transparant. Ik zal nooit meer sessies aanbieden dan dat je nodig hebt.

Opbouw coaching: 

• Uitgebreide intake.
• In kaart brengen van stressklachten + mits mogelijk stressdagboek bijhouden
• Start actieplan. Eerste actiepunt maken/uitwerken.
• Uitbreiden actieplan (mits cliënt dit al aan kan). 
• Inzetten van RET of ACT methodiek. 
• Optioneel: een gesprek met je werkgever.
• Vergroten draagkracht.
• Versterken competenties.
• Terugkoppeling met eventuele trajectverlenging.

De coaching is één op één en intuïtief. Wat jij inbrengt, daar zoomen we op in. Wel zal deze opbouw van de coaching altijd als leidraad worden gebruikt. 

* Losse sessies duren vaak 1-1,5 uur, afhankelijk van de inbreng. Na iedere sessie maak ik rapport op.

** De sessies zullen om de week plaatsvinden, mits je erg veel spanningsklachten heeft. Dan zal in het begin iedere week een sessie beter passen. Deze sessies duren 1-1,5 uur en na een sessie maak ik rapport op. 

*** De prijs voor een 3-maandentraject is in de webshop het 6-maanden leefstijltraject.